Các môn thi tuyển
sinh Đại học – Cao đẳng khối C gồm Văn, Sử, Địa. Có thể nói rằng Địa lí
là môn thi các thí sinh có khả năng dễ đạt điểm cao hơn so với Lịch sử
và Ngữ văn. Tuy nhiên, để làm một bài thi Đại lí đạt điểm cao trong các
kì thi tuyển sinh quả là điều không phải dễ. Bằng kinh nghiệm của người
nhiều năm giảng dạy và ôn luyện thi Địa lí, tôi xin được trao đổi cùng
các em một số kinh nghiệm và nguyên lí để làm tốt bài thi môn Địa lí đạt
điểm cao trong kì thi tuyển sinh Đại học – Cao đẳng.
Với cấu trúc, nội dung đề thi tuyển sinh
Đại học – Cao đẳng của Bộ GD & ĐT ban hành thì đề thi có hai phần
là lí thuyết và kĩ năng:
Phần lí thuyết các đề thi rất đa dạng, tuy nhiên có thể phân thành các dạng chủ yếu sau đây:
- Dạng đề câu hỏi lí giải.
Yêu cầu thí sinh phải trả lời câu
hỏi : ‘Tại sao?”. Với dạng đề nầy, đòi hỏi học sinh phải nắm vững kiến
thức và biết vận dụng chúng để giải thích một hiện tượng địa lí. Để làm
bài tốt, học sinh chú ý tổng hợp các kiến thức được tích lũy và các mối
liên hệ nhân quả.
- Dạng đề câu hỏi so sánh.
Yêu cầu học sinh phải phân tích được sự
giống nhau và khác nhau giữa hai hay nhiều hiện tượng địa lí. Học sinh
không nên trả lời theo kiểu học thuộc bài mà cần phải tổng hợp kiến
thức, sau đó phân biệt được sự giống, khác nhau của các hiện tượng địa
lí.
- Dạng đề câu hỏi phân tích, chứng minh.
Yêu cầu học sinh chứng minh một
vấn đề nào đó về địa lí. Để làm được dạng đề câu hỏi nầy, học sinh cần
nắm vững kiến thức và cả số liệu thống kê tiêu biểu để phân tích hoặc
chứng minh theo yêu cầu của đề bài.
- Dạng đề thi câu hỏi trình bày.
Đây là dạng đề khá đơn giản, học sinh
chủ yếu học thuộc bài là có thể trình bày tốt yêu câu của đề ra. Tuy
nhiên học sinh lưu ý là cần nắm chắ đề thi hỏi “cái gì” thì trình bày
“caí ấy” cho phù hợp đề bài, tránh tản mạn, lạc đề.
 |
| Hình mang tính minh họa |
Phần kĩ năng thường phổ
biến các dạng như: Vẽ lược đồ Việt Nam và điển các thông tin cần thiết;
Vẽ và nhận xét biểu đồ; Nhận xét bảng số liệu.
- Bảng số liệu: Tính toán và
nhận xét số liệu thống kê, cần chú ý số liệu có nội dung gì, các nội
dung được cụ thể hóa ở chỉ tiêu thống kê cụ thể như thế nào. Về thời
gian của số liệu thống kê (một thời điểm hay một chuỗi thời điểm), các
đơn vị tính của chỉ tiêu, mối quan hệ có thể có giữa các chỉ tiêu đó...
Phải làm rõ được sự thay đổi của các giá trị, các chỉ tiêu theo thời
gian, phải chỉ ra được khoảng tăng hoặc giảm mang tính chu kỳ, nhưng cần
tránh nêu quá chi tiết mà không nêu được nội dung chính yếu.
- Biểu đồ: Cần rèn luyện
các dạng biểu đồ cột, biểu đồ đường hay đồ thị, biểu đồ tròn, biểu đồ
miền. Vẽ biểu đồ đòi hỏi sự chính xác về phân chia số lượng, tỷ lệ thời
gian, sử dụng các ký hiệu để thể hiện nội dung khác nhau, có ghi chú.
Trên biểu đồ phải ghi đầy đủ các yếu tố khác như đơn vị, tên biểu đồ.
- Nguyên tắc khi vẽ lược đồ Việt
Nam là phải đảm bảo độ chính xác tương đối về hình dạng, thể hiện được
các hệ thống sông chính, các điểm dân cư, khu vực hành chính cơ bản. Vận
dụng kiến thức đã học để giải thích hiện tượng Địa lý, giải thích phù
hợp và sát với yêu cầu, tránh dong dài.
Từ đặc điểm nội dung, yêu cầu của các
dạng đề thi tuyển sinh môn Địa lí nói trên, khi làm bài, học sinh thực
hiện theo các thao tác sau:
- Nhận dạng đề thi. Đây là khâu quan trọng hàng đầu, giúp học sinh không bị lệch hướng trong quá trình làm bài. Đề
thi thường có từ 3 - 4 câu, trong đó phần lý thuyết thường chiếm từ 65%
- 70% tổng số điểm. Cần nhận dạng được đề thi, ví như dạng trình bày
hay chứng minh, biểu đồ tròn hay biểu đồ miền, số liệu đã được xử lý hay
số liệu thô...
- Phát thảo đề cương cho từng câu hỏi
trong đề thi nhằm giúp cho việc phân bố thời gian cho từng câu hỏi hợp
lí, chính xác, tránh tình trạng thiếu sót nội dung các câu hỏi trong quá
trình làm bài. Để không bị sót ý, viết lặp lại, lan man, lạc đề, vừa có
thể theo dõi được bài làm, kịp thời bổ sung ý cho bài viết... thì lập
dàn ý cho các câu hỏi trước khi viết là việc làm hết sức cần thiết. Ngay
sau khi nhận dạng đề, thí sinh nên tập trung vạch ra các ý tương đối
chi tiết theo dạng dàn ý mở. Nên lưu ý, dàn ý là những ý tiêu đề, trọng
tâm chứ không phải bài viết hoàn chỉnh vì không đủ thời gian. Phân bố
thời gian hợp lý cho từng câu hỏi: thí sinh nên phân bố thời gian đều và
phù hợp cho các câu hỏi trong đề bài, và tiêu chí nên căn cứ vào tỷ
trọng từng câu hỏi, tức là số điểm của câu hỏi. Nên dành khoảng thời
gian từ 15 - 20 phút để phác thảo dàn ý, từ 10 - 15 phút cho việc kiểm
tra đọc lại bài.
- Ngoài ra,
trong khi làm bài thì chú ý phần dễ làm trước, khó làm sau nhưng phải
đảm bảo tính hệ thống, logic trong bài làm, và nên làm ở tất cả các câu
chứ không nên tập trung vào một câu nào đó. Với những số liệu thống kê
dùng để minh họa cho bài làm được lấy từ sách giáo khoa, hoặc những số
liệu đã được cập nhật từ bên ngoài, thí sinh cần nói rõ nguồn gốc và
thời điểm của chúng. Khi vẽ biểu đồ, chú ý ghi tên biểu đồ, bảng chú
giải và đặc biệt phải có sự tương thích giữa ký hiệu trong bảng chú giải
với những ký hiệu đã dùng trong biểu đồ. Trình bày bài thi cũng là một
khâu rất quan trọng vì giá trị của một bài thi không những thể hiện ở
phần nội dung mà còn ở phương pháp trình bày. Những lợi thế về chữ viết,
cách diễn đạt cũng luôn được giám khảo chú ý. Trong thực tế có rất
nhiều bài thi trình bày đầy đủ nhưng kết quả không cao vì viết tắt quá
nhiều, lỗi chính tả, câu văn lủng củng, trình bày lan man. Chưa kể chữ
viết quá xấu sẽ làm mất hứng thú, cảm tình đối với người chấm bài. Bài
thi địa lý có thể trình bày ở dạng bài gồm: mở bài, thân bài và kết
luận, hoặc dùng trả lời trực tiếp vào câu hỏi, nhưng cần diễn đạt rõ
ràng, ngắn gọn, mạch lạc và dễ hiểu.
Theo công bố mới nhất của Cục Khảo thí
và kiểm định chất lượng giáo dục Bộ GD-ĐT, cấu trúc đề thi trong các kỳ
thi quốc gia năm 2011 về cơ bản không thay đổi so với năm trước. Cục
cũng không ban hành cấu trúc đề thi các môn, đề thi nằm trong chương
trình (chiếm 80 - 90% trong đề thi). Vì vậy, nên bám sát sách giáo khoa
và một tài liệu tham khảo ôn tập nhất định, không nên đọc quá nhiều tài
liệu và cũng không nên học tủ vì các câu hỏi thường liên quan với nhau.
Khi ôn tập, nên hệ thống kiến thức, hệ thống những vấn đề trọng tâm,
những câu hỏi liên quan đến vấn đề đó. Nên tập trung học dứt điểm một
vấn đề, một giai đoạn, đừng học nhảy cóc lung tung…
Chúc các em thành công!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét